Regionalne i lokalne konflikty zbrojne: Region Azji Wschodniej i Pacyfiku

Bezpieczeństwo międzynarodowe regionu Azji Wschodniej i Pacyfiku zależy od dwóch

zasadniczych czynników:

1) Utrzymania się niestabilności, wywołanej sytuacją z okresu sprzed i w trakcie zimnej wojny

(rozpad ZSRR, utrzymanie się podziału Korei, nierozwiązane problemy terytorialne, zagrożenie

terroryzmem i piractwem morskim, proliferacja BMR i środków jej przenoszenia)

2) zmiany regionalnej równowagi sił w wyniku dynamicznego wzrostu politycznego i gospodarczego

Chińskiej Republiki Ludowej.

Po upadku ZSRR, interesy bezpieczeństwa dużo słabszej Federacji Rosyjskiej na Dalekim

Wschodzie związane są przede wszystkim z rozwojem gospodarczym tych obszarów. Wśród elit, jak i

w całym społeczeństwie rosyjskim powszechne sa obawy przed rosnącym wpływem Chin na tych

terytoriach. Ponadto , „(…) elementem istotnym z punktu widzenia ewolucji bezpieczeństwa

międzynarodowego było zmniejszenie liczebności sił zbrojnych w tym regionie (w okresie zimnej

wojny granica rosyjsko-chińska była najbardziej zmilitaryzowana w Azji). Stany Zjednoczone

pozostały najsilniejszym państwem świata, a ich celem stało się zachowanie status quo .

Jednocześnie, stabilizujące dotychczas region stosunki amerykańsko-chińskie i amerykańsko-

japońskie uległy istotnej transformacji. Największym wyzwaniem dla USA pozostają Chiny, które

jednakże nie zdecydowały się na otwartą rywalizację z Waszyngtonem, który dąży do utrzymania

przywództwa w regionie. Obecność wojskowa Stanów Zjednoczonych w Azji utrzymuje się na

dotychczasowym poziomie, sięgającym 100 tys. Żołnierzy (bazy rozmieszczone są w Japonii i Korei

Południowej; w samej Japonii Stany Zjednoczone utrzymują 53tys. Żołnierzy, z których połowa

stacjonuje na Okinawie).

Zakończenie zimnej wojny nie przyczyniło się do rozwiązania konfliktu pomiędzy Koreańską

Republiką Ludowo-Demokratyczną oraz Republiką Korei. Pozostaje on w fazie zamrożenia od

podpisania przez oba państwa 27 lipca 1953r. rozejmu w Panmundżonie. „Granica pomiędzy Koreą

Północną i Południową na 38° równoleżniku północnym jest wciąż najbardziej zmilitaryzowaną

granicą na świecie. Równie napięte pozostały relacje pomiędzy Phenianem i Tokio.

Do nierozwiązanych sporów terytorialnych w regionie Azji Wschodniej i Pacyfiku należą: spór

pomiędzy Rosją i Japonią o wyspy Kurylskie oraz spór pomiędzy Japonią i Chinami o Wyspy Senkaku

i spór o Wyspy Paracelskie.

Stosunkowo nowym i stale nasilającym się zagrożeniem w regionie Bliskiego Wschodu jest

zjawisko piractwa i terroryzmu morskiego. Przyczyn pojawienia się tego typu zagrożeń w tym regionie

należy upatrywać przede wszystkim w słabości państw regionu, które nie są w stanie skutecznie

przeciwdziałać aktom piractwa morskiego oraz w spadku zainteresowania ze strony mocarstw tzw.

oceanem światowym.

Pojawienie się państw-dysponentów, bądź państw-pretendentów do broni jądrowej i

środków jej przenoszenia stanowi istotny czynnik niestabilności regionu Azji Wschodniej i Pacyfiku.

Transfer broni i technologii nuklearnej z Chin do Korei Północnej, Pakistanu czy Iranu wciąż stanowi

nierozwiązany problem w stosunkach amerykańsko-chińskich. Wejście Korei Północnej w posiadanie

broni jądrowej w znacznym stopniu destabilizuje sytuację w regionie. Phenian podejrzewany jest o

proliferację BMR, technologii jej produkcji oraz środków przenoszenia do państw trzecich (np. do

Iranu). Japonia natomiast od dawna dysponuje odpowiednim zapleczem naukowo-technicznym do

produkcji broni nuklearnej i fakt, że dotychczas jej nie posiada, jest jedynie kwestią decyzji

politycznej.

Badacze są zgodni co do tego, iż stosunki Stanów Zjednoczonych z Chińską Republiką Ludową

będą najprawdopodobniej determinować ład międzynarodowy w XXI w., przede wszystkim w Azji, ale

również w skali globalnej. Chiny stają się światowym mocarstwem, które szuka swojego miejsca w

kształtującym się obecnie ładzie międzynarodowym. „Państwo to dąży do zmiany status quo, co

przede wszystkim oznacza pragnienie zwiększenia jego roli w Azji Wschodniej, gdzie dominującą

potęgą wciąż pozostaje Ameryka. Z kolei Stany Zjednoczone znalazły się w obliczu konieczności

obrony swego stanu posiadania. Realizacja przez nie koncepcji obrony przeciwrakietowej może w

dłuższej perspektywie okazać się decydującą determinantą ładu międzynarodowego Azji Wschodniej.

Z drugiej strony, przemiany wewnętrzne w Chinach sprawiają, iż potrzebują one amerykańskiego

kapitału i technologii, zaś Stany Zjednoczone – chińskiego rynku zbytu. Potrzeba współpracy

spowodowała odsunięcie problemu MD na dalszy plan. Chociaż nie stanowi ona pierwszoplanowej

kwestii w stosunkach amerykańsko-chińskich, to może mieć bardzo daleko idące konsekwencje.

Kluczowym elementem amerykańskiej strategii w tym regionie pozostaje nieformalna współpraca z

Tajwanem i zobowiązanie do jego obrony w przypadku chińskiej agresji.

źródla:

1.Red. Zbiorowa,Bezpieczeństwo międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku. Wybrane zagadnienia, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010.